Ekolojik Ambalaj Belgesi
Ekolojik Ambalaj Belgesi
Ekolojik sertifika uygulamaları tarımsal gıda ürünleri, tekstil, kozmetik, kimya gibi sektörlerde yaygındır. Bu sektörlerde üretilen organik / ekolojik ürünlerin ambalajlanarak tüketiciye ulaştırılması zorunludur. Bu noktada ekolojik etiket standartları devreye girmektedir. Zira bir ürünün taşıdığı her türlü sertifikasyon bilgisi ürünün ambalajında sergilenmektedir. Bu nedenle uluslararası sertifikasyon firmalarının belirlediği standartlar sadece ürün içeriğini ve üretim aşamalarını kapsamamaktadır. Sertifika standartları paketleme ve ambalajlama aşamalarını da kapsamaktadır. Ekolojik Ambalaj Belgesi, ürünlerin ambalajlarının insana ve doğaya zarar vermeyecek şekilde üretilmesini ve bunun sistematik hale getirilmesini hedeflemektedir.
Ambalaj Kavramı
Ambalaj sistemi; ambalaj üretiminde kullanılan hammaddeler, ambalaj malzemesinin üretimi, ürün paketleme, dağıtım ve atıl hale gelen ambalaj ürünlerinin geri dönüşümü ya da doğada çözünmesi şeklinde ilerleyen bir sürece sahiptir.
Ambalajlar, üretimde hammadde temininden nihai ürünün ortaya çıkışına dek tüm aşamalarda kullanılan; üretici, satıcı ve tüketiciye ulaştırılan; ürünün bozulma, zedelenme, nemlenme gibi fiziksel etkilere karşı korunması, saklanması ve pazarlanmasında önemli bir role sahip olan ve de iadesi olmayan ürünlerdir.
Ambalajlar üzerinde üretici firma adı, logosu, ürünün son kullanma tarihi, ürün muhteviyatı, kullanım prospektüsü gibi temel bilgiler yer almaktadır.
Bir ambalajdan beklenen temel işlevler; ürünü fiziksel ve kimyasal etkilere karşı koruması, canlı sağlığına ve doğa koşullarına olumsuz etkide bulunmaması, dezenfekte edilmiş olması, dağıtımının ve depolanmasının güvenli ve kolay olmasıdır. Ayrıca Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nde düzenlenen kriterlere uygun olması bir ambalajda aranan başlıca niteliklerdendir.
• Tanımlamaya uygun niteliklere sahip olan, üründen ayrılmaz bir parça olmayan, ürünü ömür boyu barındırmak, desteklemek ya da korumak için gerekli olmayan, tüm parçaları birlikte kullanılmayan, tüketilmeyen ve bertaraf edilmeyen ürün paketleri ambalaj olarak kabul edilmektedir. Buna göre, CD filmi, pastayla satın alınan pasta altlığı, enjeksiyon çözelti ihtiva eden cam şişe, bant rulosu, kibrit kutusu, doldurulabilir gaz tüpü gibi ürün kapları ambalaj olarak kabul edilirken mum kabı, mekanik el değirmeni, DVD kutusu, sucuk zarı, saksı, çay poşeti gibi ürün paketleri ambalaj olarak kabul edilmemektedir.
• Satış anında doldurulmak üzere kullanıma sürülen tek kullanımlık paket, poşet gibi ürünler ambalaj olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla kağıt, plastik torba, alüminyum folyo, yapışkan film, plastik tabak ve bardak ambalaj olarak sınıflandırılırken plastik çatal bıçak, karıştırıcı, kağıttan pişirme kabı, pastasız pasta altlığı ve paketleme kağıdı ise ambalaj olarak nitelendirilmemektedir.
• Ambalaj bileşenleri ile destekleyici ve bütünleşik parçaları da ambalaj parçası olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple ürüne doğrudan takılan ya da asılan parçalar, ürünle birlikte kullanılmıyor, tüketilmiyor ve çözünmüyorsa ambalaj olarak nitelendirilmektedir. Bu kapsamda etiket ambalaj olarak değerlendirilmekte iken, zımba, deterjan kapağının bir bölümünü oluşturan doz ölçme materyali, plastik kılıf ve ambalaja takılan yapışkanlı etiketler gibi ürünler ambalaj olarak değil ambalaj parçası olarak değerlendirilmektedir.
Ekolojik Ambalaj Neden Gerekli?
Küresel ısınma ve artan çevre kirliliğinin dünya genelindeki olumsuz etkileri nedeniyle insanlardaki çevre duyarlılığı son yıllarda artmaya başlamıştır. Bu duyarlılık beraberinde üretim yapan işletmeleri de aynı duyarlılığa sahip olmaya ve insana ve ekolojik dengeye zarar vermeyen ambalaj üretmeye zorlamıştır.
Sanayileşmeyle birlikte çevre kirliliğinin artması, küresel ısınma nedeniyle buzulların erimesi, doğaya gelişi güzel bırakılan atıklar nedeniyle ırmakların, denizlerin ve göllerin kirlenmesi, yine doğaya bırakılan atıklardan yayılan kimyasallar nedeniyle hastalıkların ve sağlık sorunlarının yaygınlaşması insanoğlunu çevre kirliliği ile mücadeleye zorlamıştır.
İnsanın çevre kirliliğine karşı mücadelesinde atılacak en önemli adımlardan biri kuşkusuz ambalajların organik / ekolojik hale getirilmesi olacaktır. Zira insanların günlük hayatlarında kullandıkları ürünlerin neredeyse tamamında bir ambalaj ya da ambalaj parçası bulunmakta ve evimizin her köşesinde kendilerine yer edinmektedirler.
Yiyecek ve içeceklerden kozmetik ve temizlik ürünlerine kadar, bir insanın günlük yaşamında yoğun olarak kullandığı ambalajlar plastik ve naylon gibi petrol türevli maddelerden imal edildiklerinde hem insan sağlığını olumsuz etkilemekte hem de doğayı kirletmektedirler. Bu tür ambalajların doğada çözünmesi yüzlerce, binlerce yıl sürmekte ve bu uzun çözünme süreci boyunca bu maddeler çevreye zarar vermeye devam etmektedir.
Tüm bu sorunların üstesinden gelinebilmesi, insan sağlığının ve çevrenin korunabilmesi için ambalajların da ürünler gibi organik olması büyük önem arz etmektedir. Bu noktada %100 geri dönüştürülmüş ürünlerden, doğada çok çabuk çözünen ürünlerden, biyobozunur paketleme parçacıklarından, organik ürünlerden üretilen ambalajlar kullanılmalıdır.
Çevreye duyarlılığın artmasına paralel olarak bilinçli tüketicilerin alışverişlerinde yoğun bir şekilde ekolojik ambalajlı ürünleri tercih etmesine mukabil, organik ambalaj pazarı büyümüş ve organik ambalajların da sertifikasyon sürecine dahil edilmesi gerekmiştir.
Ekolojik Ambalaj Belgesi Nasıl Alınır?
Ekolojik ambalaj, belirli parametrelerin ve standartların karşılanması ve test edilmesi neticesinde tescillenebilen bir üründür. Ambalaj kullanım amacına uygun şekilde tasarlanmış olmalı; ürünle temasında olumsuz bir etki yaratmamalıdır. En önemli parametre / kriter malzeme seçimidir.
Gıda, tekstil ve kozmetik sektörlerinde kullanılacak ambalajlar için ekolojik ambalaj belgesi başvurusu yapacak olan işletmeler, ambalaj içindeki ürünlerin de organik şekilde üretildiğini ispat etmelidirler. Uluslararası sertifikasyon firmaları tescilleyip belge verdikleri ürünlerin ambalajlarını da kontrol etmektedir.
Standartlar çerçevesinde üretim yapan işletmeler sertifika için yetkili uluslararası sertifikasyon firmalarına veya ülkemizde bu kuruluşlarca yetkilendirilmiş kuruluşlara başvuru yapabilmektedir. Sonrasında sertifikasyon firmasıyla üretici firma arasında Ekolojik Ambalaj Belgesi sözleşmesi imzalanmaktadır. Numune ürünler teslim edilmekte, ürünün analiz edilmesi ve karar verilmesiyle sertifikasyon süreci tamamlanmış olmaktadır.