CE Belgesi
EMC Nedir?
EMC kısaltması Electromagnetic Compatibility yani; Elektromanyetik Uyumluluk anlamına gelen bir kısaltmadır. Bütün elektrikli, elektronik ve elektromekanik cihazlar çalışırken ortama bir miktar elektromanyetik enerji çıkarırlar. Ortaya çıkan veya başka bir sebepten dolayı ortamda var olan bu enerjiden cihaz veya sistemlerin etkilenmesine ise Elektromanyetik Girişim (Electromagnetic Interference,EMI) denir. Bu girişim, cihazların ortama yaydığı elektromanyetik enerji ile gerçekleşebileceği gibi, cihaza ait kablolardan da oluşabilir.
Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) ise; bir cihaz veya sistemin, elektromanyetik ortamda bir girişime neden olmadan ve bir girişimden etkilenmeden çalışmasıdır. Cihaz ve sistemlerin bu şekilde çalışmasının devam etmesi için yapılan çalışmalara ise EMC Çalışmaları adı verilebilir. Sonuç olarak amaç; cihaz veya sistemin çalışırken diğer cihaz veya sistemleri etkilememesi ve onların çalışmasından etkilenmemesidir.
EMC CE Belgesi
Elektrikli, elektronik ve elektromekanik cihaz ve sistemlerin çalışırken elektromanyetik girişimden etkilenmemesi ve diğer cihaz ve sistemleri etkilememesinin sağlanması asgari güvenlik seviyesi bakımından gereklidir. Cihaz ve sistemlerin gerekli EMC koşullarını sağlamasına yönelik yapılan test/testlere EMC Testi denir. Günümüzde elektromanyetik girişime örnek olarak; cep telefonların TV görüntüsünde dalgalanmaya sebep olması veya cep telefonlarından ABS sistemlerinin etkilenmesi gösterilebilir. Bu tür girişimler kazalara ve ürünlerin hatalı çalışmasına yol açabilir.
Elektrikli, elektronik ve elektromekanik cihaz ve sistemlerin, 2014/30/AB Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği’nde belirtilen gerekliliklere uyumlu olması sağlanmalı ve uygun bir şekilde CE İşaretlemesi yapılmalıdır. Bu yönetmelik kapsamında gerekli test ve raporlamanın yapılması için yetkili özel kuruluşlara başvurulabilir. Gerekli test ve raporlama işlemi tamamlandıktan sonra elektronik cihaz/sistemlere ilişkin CE işaretlemesi ve bu işaretlemenin yapılabileceğini gösteren CE Belgesi elde edilebilir.
EMC kapsamında yapılan testlere/deneylere örnek olarak; TS EN 61000-4-2 Elektrostatik Boşalma Bağışıklık Deneyi, Işıyan Elektromanyetik Alan Bağışıklık Deneyi, Ani Yükselmelere Karşı Bağışıklık Deneyi, Şebeke Frekanslı Bağışıklık Deneyi, Darbe Şeklindeki Manyetik Alan Bağışıklık Deneyi, Akım Harmonikleri Yayınımı gösterilebilir.
CE Belgesi Nedir?
Avrupa Ekonomik Alanı’nda (AEA) serbest dolaşımda bulunan birçok üründe CE harfleri görülmektedir. CE kısaltmasının anlamı; “Avrupa Uyumu” olan Fransızca, “Conformité Européenne” kelimelerinin baş harfleri ile açıklanabilir ancak ilgili mevzuatta bu şekilde açıklanmadığını belirtenler de bulunmaktadır. Bu işaret; AEA içinde satılan ürünlerin asgari güvenlik, sağlık ve çevre koruma gerekliliklerine göre denetlendiğini/değerlendirildiğini gösterir. AEA içerisinde satın alınan yeni bir telefon, mutfak robotu, televizyon veya bilgisayarda CE İşareti görülmektedir. Aynı zamanda bu işaret, tüm üreticilerin hesap verilebilir aynı kurallara uyumunu zorunlu kılarak adil rekabet koşullarına da katkıda bulunur.
CE İşareti ile ilgili direktif; 1985 yılında AB tarafından kabul edilen Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında hazırlanan New Approach Directives yani Yeni Yaklaşım Direktifleri´ne dayanmaktadır. Bir ürüne CE Belgesi almak için öncelikle ürünün riskli ürünler sınıfına girip girmediğini belirlemek gerekir. Çünkü ürün riskli değilse, üretici hiçbir kuruluşa test yaptırma ihtiyacı duymadan, bu ürün ile ilgili teknik dosya ve CE belgesi hazırlayıp bu ürüne CE işareti iliştirebilir. Eğer ürün riskli ürünler sınıfına giriyorsa, üretici yetkili ve onaylı firmalar ile görüşüp, gerekli test/muayene/sertifikasyon işlemlerini yaptırmalıdır. Ürün piyasaya çıkmadan önce bu işlemler tamamlanmış olmalıdır. Üreticiler, ürünlerinin kapsamları içerisinde bulundukları yönetmelikleri doğrulayıp, gerekiyorsa bu alanda uygunluk değerlendirmesi yapılması için yetkili ve onaylı kuruluşa başvurmalıdır.
CE Belgesi ve CE İşareti Kullanımının Zorunlu Olduğu Ülkeler
Ürünlerin CE İşareti taşıması ile ilgili zorunluluk; AB ülkeleri, EFTA ülkeleri (İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn), Türkiye, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Karadağ’da geçerlidir. Avrupa Birliği uyum yasaları ile 29 tane direktif AB ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de uygulanmaktadır. En son 2013 yılında, CEFTA (Central European Free Trade Agreement) ülkeleri olarak tabir edilen Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Karadağ’ın da CE Belgesi ile ilgili yönetmeliğe tabi olan anlaşmalara imza attığı bilinmektedir.
CE Belgelendirme Süreci Aşamaları
CE Belgelendirme Süreci ile ilgili aşamalar aşağıdaki 6 başlık altında incelenebilir.
1. Geçerli Direktifin Tanımlanması ve İncelenmesi: Ürünün CE İşareti gereksiniminin olup olmadığı belirlenmelidir.
2. Direktifteki Gerekliliklerinin Belirlenmesi: Her direktifin, ürünün kullanım alanı ve risk faktörüne göre gereklilikleri farklı olabilir. Öncelikle sorulması gereken; “Bu ürüne ait ya da uyumlu bir standart var mı?” sorusudur. Eğer varsa daha kolay bir şekilde ürünle ilgili gereklilikler belirlenebilir.
3. Uygunluk Değerlendirmesi İçin Bir Yol Haritası Çizilmesi: Ürünün risk değerlendirmesine bağlı olarak, gereksinimler, uygunluk değerlendirmesi vb. işlemler göz önünde bulundurularak yol haritası çizilmeli.
4. Ürünün Uygunluk Değerlendirmesinin Yapılması: Direktif kapsamındaki tüm gerekliliklere, ürünün uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekir.
5. Teknik Belgelerin Hazırlanması: Ürünlerin tabi oldukları normlara (standartlara) ve direktiflere göre teknik dosya hazırlanmalı.
6. Avrupa Topluluğu (AT) Uygunluk Beyanı ve Ürüne CE işaretinin İliştirilmesi: AT Uygunluk Beyanı, CE Uygunluk Beyanı ve CE Deklarasyonu kapsamında ürüne ve direktife göre istenen bilgiler farlılık gösterebilir. Genelde istenen bilgiler; üreticinin adı ve adresi, ürünün detayları, ürünün tabi olduğu yürürlülükteki direktif, ürünle ilgili standart ve normların numaraları, ürünün ilgili gereksinimlere uygun olduğunun beyanı, isim, imza ve kişinin pozisyon (mevki, statü) bilgisi, deklarasyonun imzalandığı tarih, olarak açıklanabilir.