GTP
GTP Belgesi ( İyi Ticaret Uygulamaları )
Piyasada güvenli gıda ve yem ürünlerinin sunulması, üretimin başlangıcından son işleme kadar yem ve gıda zincirinin her aşamasında iyi yönetim uygulamaları sorunudur. İyi yönetimin tam olabilmesi için de iyi uygulamaların uygulanması gerekir. Taşıdığı mallar için iyi uygulamalar uygulamak her bir operatörden beklenen şeydir. Yem hijyeni ile ilgili EC 183/2005 sayılı tüzük (Regulation (EC) No 183/2005) ve gıda maddelerinin hijyeniyle ilgili EC 852/2004 sayılı tüzük (Bu tüzükler ile ilgili detaylı bilgiye Avrupa Birliği’nin yasalarıyla ilgili sayfadan ulaşılabilir.) AB gıda ve yem güvenliği mevzuatında belirtilen hedeflere ulaşmak için iyi hijyen uygulamalarının olumlu katkısını onaylamakta/kabul etmektedir. Ayrıca bu tüzükler ilgili taraflarla istişare ederek (danışarak, görüşerek) gıda ve yem sektörlerinin iyi uygulamalarına yönelik ulusal veya topluluk (Avrupa Topluluğu) rehberlerinin geliştirilmesini teşvik eder.
İşte söz konusu iyi hijyen, iyi yönetim ve iyi uygulamalar olunca İyi Ticaret Uygulamaları (Good Trading Practices – GTP) konusunun anlaşılması ve uygulanması günümüzde bu konularla ilgili aranan birçok gereklilik için yeterli olacaktır. GTP bir kod, yasa veya düzenleme olarak anılabilir. Bu kod; Avrupa Birliği’nde ticaret için resmi ve tanınmış bir temsilci olan COCERAL tarafından geliştirilmiştir. İyi Ticaret Uygulamaları kodu; AB’ndeki veya AB’ne gidecek olan tahıllar, yağlı tohumlar, proteinli bitkiler ve diğer bitki ürünleri ile bu bitkilerin yan ürünlerinin ticareti için iyi hijyen uygulamaları sunan bir standardizasyon veya düzenleme olarak ifade edilebilir.
Diğer bir ifadeyle; Avrupa GTP kodu, işi/faaliyetleri; tahıllar, yağlı tohumlar, protein bitkileri ve diğer bitkisel ürünler ile profesyonel kullanıcılar, birincil işleme üreticileri veya diğer tüccarlar tarafından gıda ve/veya yem olarak kullanılması amaçlanan ve bunlardan elde edilen yan ürünlerin toplanması, depolanması, ticareti ve taşınmasından oluşan işletmeciler (operatörler) için iyi hijyen uygulamaları önermektedir. Bu kod, söz konusu malların alınmasından gönderilmesine kadar olan tüm operasyonlar için uygulanabilir. Ayrıca bu kod; kapsamı dahilinde bahsedilen faaliyetleri yürüten tüm gıda ve yem operatörlerini, yani üçüncü ülkelerle ticaret yapan operatörün yanı sıra iç veya topluluk içi pazardaki herhangi bir ilk aşama ticaret operatörünü de kapsar.
İyi Ticaret Uygulamaları (Good Trading Practices – GTP) Sertifikasyonu
GTP kodu yukarıda da ifade edildiği gibi; mısır gevreğini, pirinci, hayvan yemini, yağ tohumunu, zeytinyağını, yağları ve içyağlarını kapsayan ve bir Avrupa kuruluşu olan COCERAL tarafından geliştirilmiş olan bir yemek ve besin güvenliği sağlayıcısıdır. Tüccarlar için ve tüccarlar tarafından geliştirilen bu proje, mısır gevreklerinin, protein mahsullerinin, yağ tohumlarının, diğer bitkisel ürünlerin ve bunların yan ürünlerinin toplanmasını, depolanmasını, ticaretini ve taşınmasını kapsamaktadır.
GTP Kodu, kendi depolama tesislerine sahip çiftçiler için geçerli değildir. Çünkü onların faaliyetleri birincil üretim kılavuzuna (The Primary Production Guide) ve ilgili faaliyetlere tabidir. Yine de, depolama tesislerine sahip olan çiftçiler GTP Kodu’nda açıklanan iyi hijyen uygulamalarını gönüllü olarak uygulayabilirler. Karayolu taşımacılığı faaliyetleri tek başına GTP Kodu kapsamında sertifikalandırılamaz. Bu kod, sözleşme hükümlerinin ayrılmaz bir parçası olduklarından dolayı ürünlerin ticari özelliklerini
kapsamaz. Avrupa iyi uygulama kodu (GTP) yem ve gıda malzemelerinin (bileşenlerinin) toplanması, depolanması, ticareti ve taşınması için herkese açık bir belgedir ve içeriği herhangi bir yem/ gıda maddesi operatörü için serbestçe uygulanabilir.
GTP sertifikasyon planı (şeması) aşağıdaki iki dokümandan oluşur;
• İyi uygulama kodu,
• Sertifikasyon Kuralları.
GTP belgelendirmesi yetkili firmalar tarafından yapılmaktadır. Belgelendirme yaptırmak isteyen kuruluşlar bu firmalara başvurmalıdırlar. Eğer belgelendirme denetimleri başarılı geçerse, yıllık görüşmeler yapılması kaydı ile şirketler 3 yıllık bir süre için GTP Sertifikası (GTP Belgesi) alabilirler.
GTP Sertifikası (GTP Belgesi) Almanın Faydaları
Şirketler, GTP Sertifikası (GTP Belgesi) alarak aşağıdaki faydaları elde edebilirler.
• Şirketlerin yemek ve besin güvenliğindeki yasal gereksinimleri ve müşterilerin yemek ve besin zincirindeki isteklerine yönelik gerekenler büyük ölçüde (belki de tamamıyla) sağlanır.
• Bu sertifikaya sahip olmak, riskleri azaltmak için uygun pratiklerin şirket bünyesinde bulunduğun garanti eder.
• Bu sertifika şirketlere; GTP şirketleriyle ve GTP tüzüğündeki 6. Ek’e göre dünya çapında COCERAL tarafından bunlara denk addedilen projenin diğer katılımcılarıyla ilintili ekstra iş olanakları sunacaktır.
İyi Ticaret Uygulamalarına Benzer Diğer Uygulamalar
İyi Ticaret Uygulamaları’na benzer olarak yürütülen diğer bir çalışma da Ahlaki Ticaret Hizmeti ya da diğer bir deyişle Etik Ticaret Hizmeti’dir. Bu kapsamda yürütülen faaliyetler için yapılan denetimler aynı zamanda Sosyal Uygunluk Denetimi (SUD) olarak da anılmaktadır. Sosyal uygunluk ve ahlaki ticaret kapsamındaki faaliyetler İyi Ticaret Uygulamaları kapsamında yürütülen faaliyetlere benzemektedir. Sosyal uygunluk ve ahlaki ticaret kapsamındaki faaliyetler ile alakalı olarak; SEDEX, WRAP, Fairtrade ve BSCI gibi kuruluşlar veya sertifikasyon/standardizasyon programları da bulunmaktadır. Bu kuruluşların bazıları küresel tedarik zincirlerinde çalışma koşullarını iyileştirmek için çalışan, dünyanın önde gelen ahlaki (etik) ticaret hizmeti sağlayıcılarındandır. Bu organizasyonlar arasında kâr amacı gütmeyen organizasyonlar da vardır.