CE Belgesi
İnsansız Hava Aracı Sistemleri CE Belgesi
2019/945 İnsansız Hava Aracı Sistemleri Direktifi Avrupa Birliği üye ülkeleri ve direktif kapsamına giren ülkelerin hava sahasında işletilecek veya kullanılacak sivil İnsansız Hava Aracı (İHA) sistemlerinin ithali, satışı, kayıt ve tescili, uçuşa elverişliliğin sağlanması, sistemleri kullanacak kişilerin sahip olması gereken nitelikleri, hava trafik hizmetleri ve İHA operasyonlarına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
2019/945 İnsansız Hava Aracı Sistemleri Direktifi genel anlamda uçacak insansız hava aracı ve ilgili sistemleri, bunları ithal edecek, satışını yapacak, işletecek ya da kullanacak gerçek ve tüzel kişileri, bu kapsamda görev alacak personeli, İHA ekibini ve hava sahası kullanımı ile verilecek hava trafik hizmetlerini kapsar.
Aşağıda ifade edilen konular 2019/945 İnsansız Hava Aracı Sistemleri Direktifi kapsamında değildir:
a) Devlet insansız hava araçları,
b) Yalnızca kapalı alanlarda kullanılan insansız hava araçları ve sistemleri,
c) Yere veya herhangi bir platforma bağlı olan insansız balon ve benzeri sistemler,
d) Azami kalkış ağırlığı 500 gr’dan daha az olan insansız hava araçları
2019/945 İnsansız Hava Aracı Sistemleri Direktifine Göre Uygunluk İçin Dikkat Edilen Hususlar
a) İnsansız hava araçları ve sistemlerine ait teknik özellikleri içeren ürün kataloğu,
b) İnsansız hava araçları ve sistemleri üretim yılı ve üretici ülke,
c) Marka, model, seri numarası bilgilerini içeren proforma fatura ve kanunlara uygunluk durumu,
d) İnsansız hava aracı ve sistemlerini ithal eden kişinin arşiv kayıtlı adli sicil kaydı belgesi,
e) İnsansız hava aracı ve sistemlerini ithal eden gerçek/tüzel kişinin iletişim bilgileri,
Aşağıda ifade edilen konular 2019/945 İnsansız Hava Aracı Sistemleri Direktifine Göre Tescil İşlemleri ve Gereklilikler
a) Sahibi veya Noter onaylı vekâlet verilen şahıs tarafından imzalı dilekçe,
b) Rezerv başvuru formu, c) Sahibi tüzel kişi ise ticari unvanı, sermaye ve ortaklık yapısını gösterir Ticaret Sicil Gazetesi,
d) Gerçek kişi ise Noter onaylı nüfus cüzdanı örneği,
e) Gerçek kişiler için Noter onaylı imza beyanı, Tüzel kişiler için Noter onaylı imza sirküleri,
f) Mülkiyet durumu taahhütnamesi.
Aşağıda ifade edilen konular 2019/945 İnsansız Hava Aracı Sistemleri Direktifine Göre Operatörlerde Aranan Özellikler
Tüm sınıflarda insansız hava aracı için pilot lisansı düzenlenecek kişilerden; 26/9/2004 tarihli ve kanunun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına çarptırılmamış olması gerekir. Ceza alan kişiler affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlu sayılır. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı, cinsel dokunulmazlığa karşı, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık, ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması suçlarından yargılanmamış olması gerekir. Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkındaki Kanuna muhalefetten veya terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olmak suçlarından hüküm giymemiş olması ve tüm bunları gösteren arşiv kayıtlı adli sicil belgesi olması gerekmektedir.
İnsansız hava aracı kategorisindeki hava araçlarını ticari amaçla kullanacak pilotlar, insansız hava aracı sisteminin üreticisi, yetkili temsilcisi, üniversiteler, teknolojik araştırma geliştirme çalışması yapan merkezler veya Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilmiş Onaylı Eğitim Organizasyonları tarafından verilen eğitimleri alır. Ticari amaçlı eğitim vermek için uygun görülen kuruluşların listesi ilgili Genel Müdürlüğün resmi internet sitesinde yayınlanır.
Aşağıda ifade edilen konular 2019/945 İnsansız Hava Aracı Sistemleri Direktifine göre uçuş İçin uygun koşullar sayılmaktadır:
İnsansız hava aracı sınıfındaki araçlar ile serbest (yeşil) bölgelerde gerçekleştirilecek uçuşlarda alanın en büyük mülki idare amiri tarafından yasaklanmayan yer ve zamanlarda uçulması durumunda;
a) Sadece görerek meteorolojik koşulların sağlandığı durumlarda, gündoğumu-günbatımı saatleri arasında ve en az 2 km görüşe açık havalarda uçuş gerçekleştirilebilir,
b) İnsansız hava aracı, yatayda 500 metreyi geçmeyecek şekilde pilotun görüş alanında olmalıdır,
c) Yerden 120 metre yüksekliğin üzerine çıkılmamalıdır,
d) Uçuş insan ve yapılardan en az 50 metre uzaklıkta uçuş gerçekleştirilmelidir.
e) Hava trafik usulleri açısından uçuş gerçekleştirilen hava aracı statüsüne göre de değişmekle birlikte araçların uçak sınıfından kabul edilmesi sebebiyle, uluslararası kurallar ve hükümler dahilinde uçuş gerçekleştirilebilir. Konuyla ilgili bilgiler Avrupa Birliği üye ülkeleri ve direktif kapsamına giren ülkeler için geçerlidir.
f) Uygun ekipmanlara sahip ve gerekli izinleri alınmış insansız hava araçları ile yapılan uçuşlar hariç tutulmak üzere, gece uçuş gerçekleştirilemez.
İnsansız Uçak Sistemleri ve İnsansız Uçak Sistemleri Üçüncü Ülke Operatörleri Hakkında 2019/945 Sayılı Tüzük
Bu yönetmelik Uygulama Yönetmeliği olarak oluşturulmuş olan 2019/947 sayılı ve tarihli yönetmelikte belirtilen kurallar ve koşullar altında çalıştırılması amaçlanan insansız hava aracı sistemleri (UAS) ve uzaktan tanımlanmış olan eklentilerinin tasarımı ve üretimi için gerekli olan şartları ortaya koymaktadır. Aynı zamanda bu yönetmelik üretimi, tasarımı ve bakımının sertifikasyona tabii olacak şekilde UAS tipini de belirlemektedir. Tüzük açık kategoride kullanılan hava araçlarından UAS yapama ve piyasada bulunan uzaktan tanımlama eklentilerini ve AB içinde serbest dolaşım koşullarını da belirlemektedir. Tüzük ayrıca tek Avrupa gökyüzü hava sahası içinde 2019/947 Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde bir UAS operasyonu gerçekleştirildiğinde de üçüncü ülke UAS operatörleri içinde kurallar koymaktadır.
2019/945 Sayılı Tüzükteki Tanımlar ve Gereksinimler
Bu yönetmelik çerçevesi ve amaçları doğrultusunda tanımlar yapmaktadır. İnsansız hava aracı, otonom şekilde çalışabilen ya da tasarlanmış hava araçları anlamına gelmektedir. İnsansız hava aracını uzaktan kontrol etmeye yönelik ekipman tanımı tüzükte bir parça dışında bir insansız hava aracının güvenli çalışması için gerekli olan ve insansız hava aracının güvertesinde taşınamayacak olan herhangi bir alet, ekipman, mekanizma, aparat, yazılım ve aksesuar olarak belirtilmiştir. Uygunluk değerlendirmesi bir ürünle ilgili olarak belirtilen çeşitli şartların yerine getirilip getirilemediğini gösteren süreç olarak tüzükte belirtilmekte ve bu tanımın uygulamasıdır. Uygunluk değerlendirme kuruluşlarıysa kalibrasyon, test denetim ve sertifikasyon gibi gerekli olan işlemlerin değerlendirme faaliyetlerini yürüten ve uygulayan kuruluştur. Tüzük ürünün birliğe eklenmesi için uyumlaştırma mevzuatlarında belirtilen gerekli şartlara göre uygun olan ürünlerin CE sertifikasıyla lisanslanmasını sağlar. Ürünlerin piyasaya sürülmesi ve serbest dolaşımının sağlanması için öncelikle tüzükte belirtildiği gereklilikleri karşılaması gerekmektedir. En önemli şartlardan biri ürünün kişilerin, hayvanların ya da malların sağlığını veya güvenliğini tehlikeye atmaması gerekmektedir. Tüzükte belirtildiği üzere üye devletler gerekli şartları yerine getiren ve uyumlu ürünlerin piyasada bulunmasını ve piyasada dolaşımını engellemeyecek, kısıtlamayacak ve yasaklamayacaktır. Tüzük ekonomik operatörlere de çeşitli yükümlülükler getirmektedir. Üreticiler ürünlerin teknik dokümantasyonunu ve AB uyumluluk beyanı belgesini ürün piyasaya sürüldükten sonraki on yıl süreyle saklamalıdır. Üreticiler ürünün teknik dokümantasyonunu hazırlamalı, uygunluk değerlendirme prosedürünü yerine getirmelidir. Gereken durumlarda bu işlemleri dışarıdan da temin edebilmektedir. Ürün Ek maddelerden 1 ve 6. bölümlerinde belirtilmiş olan şartlara uygunluk gerekliliklerinin değerlendirme prosedürünü kanıtladığı durumlarda üreticiler AB uygunluk beyanını düzenlemelidir. Bu beyanı düzenledikten sonra ürünlere CE işaretini yerleştirmelidir. İthalatçılar ise Ek maddelerde belirtilen ilgili bölümlerde belirtilen şartlara uygun olmadığı düşünüldüğü takdirde ya da bu duruma inanılması için gereken nedenleri varsa ürün uygun hale getirilene kadar piyasaya sunulamayacaktır. Ürün tüketicilerin ve üçüncü şahısların sağlığı ve güvenliğine risk oluşturduğu takdirde ithalatçı kuruluş imalatçı kuruluşu ve yetkili ulusal kuruluşları ve makamları konu hakkında bilgilendirmelidir.
2019/945 Sayılı Tüzükte Belirtilen Uygunluk Değerlendirme Prosedürleri
Uygunluk değerlendirme prosedürlerinin yürütülmesi için tüzüğün ilgili maddeleri mevcuttur. Bu maddeler üreticinin uyumlaştırılmış standartları uygulamış olması durumuna bağlı olacak şekilde bir ürünün Ek maddelerde belirtilen ilgili bölümlerinde belirtilmiş olan şartları değerlendirirken iç üretim kontrolü, referanslar gibi standartların mevcut olduğu tüm gereklilikler Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanmıştır. Ek maddelerden 8. Bölümde ilgili bölümün belirttiği üzere iç üretim kontrolüne bağlı olarak tipe uygunluğu takiben Avrupa Birliği tipi incelemeler yapılmalıdır ve belgelenmelidir. Ek maddelerden 8. Bölümde belirtilen tam kalite güvencesine dayalı olan uygunluk şartları da yerine getirilmelidir. Yalnız 2009/48/EC direktifi kapsamında olan oyuncak olan bir ürün bu uygunluk değerlendirme prosedürlerine dahil değildir.
2019/945 Sayılı Tüzükte Piyasa ile Pazar Gözetimi ve Kontrolüyle İlgili Prosedürler
Üye devletler piyasa gözetimi ve sınır kontrolü yapan makamların, güvenlik konularında (AB) 2019/947 Uygulama Tüzüğünün ilgili maddesi uyarınca belirtilmiş olan yetkili makamlarla işbirliği yapmasına yardımcı olacak ve aralarında en iyi şekilde uygun iletişim mekanizmalarını kuracaklardır. Bir üye devlet piyasa gözetiminde ilgili direktif ve makamları uygulama kararları doğrultusunda harekete geçtiğinde ya da bir ürünün insanların sağlığı ya da güvenliği hakkında risk oluşturduğu durumlarda kamu çıkarının korunmasını sağlamalıdır. Bununla ilgili olarak belirtilen tüm uygulanabilir gerekliliklerin kapsandığı değerlendirme prosedürlerini yerine getirmelidir. İlgili ekonomik operatörlerin bu amaçla piyasa gözetim otoriteleriyle birlikte gereken şartlar altında işbirliği sağlanacaktır. Üye ülkeler gereken durumda ve şartlar altında ilgili ürünün piyasadan çekilmesi gibi kısıtlayıcı uygun önlemlerin gecikmeden alınmasını sağlayacaklardır.
Üçüncü Ülke İnsansız Hava Aracı Operatörleri
Ana iş merkezi olarak yerleşik ya da üçüncü bir ülkede çalışmalar sürdüren UAS operatörleri tek Avrupa gökyüzü hava sahası içinde yer alan UAS operasyonları amacı kapsamında Uygulama Yönetmeliği (AB) 2019/947 ile uyumlu olacaktır. Üçüncü ülke insansız hava aracı operatörü için olan yetkili makam istenmeyen bir hava aracı işletmecisinin faaliyet göstermeyi planladığı üye devletin de yetkili makamı olarak çalışmalarını yürütecektir.