ISO 10012 Ölçme Yönetim Sistemleri Belgesi

Ölçme Yönetim Sistemleri, Ölçüm Süreci için Gerekenler ve Ölçüm Ekipmanları

Giriş

Verimli bir ölçme yönetim sistemi, sürdürülen ölçüm sürecinin ve kullanılan ekipmanların istenilen amaca uygun olduğunu garanti eder. Aynı zamanda kalite hedeflerine ulaşılması ve hatalı ölçümün yönetilmesi hususunda da önem taşımaktadır. Hatalı ölçüm, organizasyonun ürün kalitesini doğrudan etkilemektedir. Ölçüm sistemi olarak pek çok farklı metot kullanılmaktadır. 

Bu Standart, aşağıdaki taraflarca referans olarak gösterilebilir

 – Müşteri tarafından istenilen ürün anlatılırken,

 – Tedarikçi tarafından belirli bir ürün sunulurken,

 – Yasama ve düzenleyici kuruluşlar,

 – Ölçme yönetim sistemlerinin incelenmesi ve denetlenmesi durumlarında.

 – ISO 9000’de belirtilen yönetimsel ilkelerden biri süreç-odaklı yaklaşımdır. Ölçüm yönetim sistemleri, organizasyon tarafından üretilen ürünlerin kalitesini destekleme hedefinde olan özel bir süreç olarak değerlendirilmelidir. 

 – Bu Uluslararası Standart, organizasyonun ölçme yönetim sistemlerini geliştirmesine ve üretilen ürünlerin kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olur. 

 – Ölçüm süreçlerinin nasıl yönetilmesi gerektiğini ve ölçü donanımları için metrolojik teyit sisteminin, metrolojik gereklilikleri sağlamak için nasıl kullanılması gerektiğini açıklamaktadır. 

Sözlük

Ölçüm süreci

Miktarın değerinin kararlaştırılmasını sağlayan operasyonlar bütünüdür.

Metroloji Özellikleri

Ölçümün sonucunu etkileyebilecek olan ayırt edici özelliklerdir.

Ölçüm Onayı

Ölçüm araçlarının istenilen kullanım için gerekli özelliklere uygunluğunu teyit eden operasyonlar bütünüdür.

Organizasyon mutlaka gerçekleştirilen ölçüm sürecini ve bu süreçte kullanılan metotları detaylıca açıklamalıdır. Gerçekleştirilen süreç gözlemlenmelidir ve kullanılan metotların uygunluğu teyit edilmelidir. Ölçme yönetim sistemleri içerisinde yapılacak olan değişiklikler, organizasyonun prosedürlerine uygun şekilde gerçekleştirilmelidir. 

Yönetimin Sorumlulukları

Metrolojik işlemler organizasyon tarafından tanımlanmalıdır. Metrolojik işlemler, organizasyon içerisinde ayrı bir departman şeklinde bulunabilir veya organizasyon içerisine dağıtılabilir. 

Yönetim, müşterinin istediği ölçülerin kararlaştırıldığını ve metrolojik sisteme çevrildiğini garantiler. Kullanılan ölçme yönetim sistemleri, müşterinin gereksinimlerini karşılamalıdır. 

Uygun olmayan ürünler kabul edilmemelidir veya hatalı ölçüm nedeni ile reddedilmemelidir. Hiçbir ölçüm süreci bir günden daha uzun süre denetimsiz bırakılmamalıdır. Kararlaştırılan süreç içerisinde bütün metrolojik teyitler yapılmalıdır. Tutulan metrolojik kayıtlar okunaksız olmamalıdır. Bütün teknik eğitimler kararlaştırılan süreç içerisinde tamamlanmalıdır.

Organizasyonun üst düzey yönetimi belirli aralıklarla ölçüm yönetim sistemlerini incelemelidir. Sistemler, süreç içerisinde yeterlilik, verimlilik ve uygunluk açısından değerlendirilmelidir.

Yönetimin incelemeleri sonucunda, gerekli görülürse sistem içerisinde değişiklikler ve iyileştirmeler yapılabilir. Yönetimin değerlendirmelerinin sonuçları ve bu sonuçlar karşısında yapılan bütün eylemler kayıt altında tutulmalıdır. 

Kaynak Yönetimi

Metrolojik sistemlerin yönetimi, ölçüm yönetim sistemlerinde çalışan bütün personelin iş dağılımını yapıp bunu belgelemek ile yükümlüdür. Personel kendi çalışma alanını, etkisini ve sorumluluklarının farkında olmalıdır. Yaptığı işin sonuçlarını, üretilen ürün üzerindeki etkisini bilmelidir. İşyerindeki rekabet ortamı motivasyonu ve performansı arttırabilir. Rekabet denetimlerle sağlanabilir ve gözlemlenebilir. 

Uygulanacak olan yeni prosedürler mutlaka belgelenmeli, gerekli izinleri alınmalıdır. Teknik prosedürler, yazılı standartlara, veya müşteri ve üreticinin verdiği bilgilere göre değişebilir. 

Ölçüm yönetim sistemlerinde pek çok farklı yazılım sistemleri tercih edilebilir. Bu sistemler de mutlaka belgelendirilmelidir, gerekli kontrolleri yapılmalıdır.

Ölçümlerde pek çok farklı ekipmanlar da kullanılmaktadır. Bu ekipmanlar ürünlerin gözlemlenmesi ve kayıt altına alınması aşamasında kullanılır. Ürünün miktarı üzerinde etkisi bulunan ekipmanlar mutlaka ölçüm yönetim sistemleri içerisinde belgelenmelidir. 

Metrolojik işlemlerin yönetimi tüm süreçleri belgelemelidir. Bu sayede kötüye kullanım, ürüne zarar gelmesi ve ürünün metrolojik özelliklerine gelebilecek olan zararlar engellenmiş olur. 

Ayrıca, çevresel koşullar da göz önüne alınmalıdır. Bunlar da ölçüm değerlerinde değişimlere yol açabilir. Bu çevresel koşullar; iklim, nem, sıcaklık değişimi, ışık, toz, elektromanyetik dalga şeklinde olabilir. Ölçüm değerlerinde değişikliğe neden olabilecek bu gibi çevresel koşullar da mutlaka belgelenmelidir. 

Organizasyonun kendi içerisinde olmayan, dışarıdan çalıştığı tedarikçileri de belgelemesi gerekmektedir. Bu tedarikçilerin seçilmesinde etkili olan kriterler ve onların değerlendirmelerine de dosyada yer verilmelidir.  

Metrolojik teyitler arasındaki süreçleri belirleyen ve değiştirmede kullanılan yöntemler de belgelenmelidir. Uygun olmayan ölçüm ekipmanları, tamir edildiğinde, ayarlandığında veya değiştirildiğinde, her seferinde metrolojik teyit gözden geçirilmelidir. 

Metrolojik teyit süreci güncel olmalıdır ve yetkili kişi tarafından onaylanmalıdır. Bu raporda metrolojik teyitler, aralıklar, tamamlanan işlemler, ekipman üretici hakkında detaylı bilgi, çevresel koşullar, belirlenmiş maksimum izin verilen hata, metrolojik teyitler gerçekleştiren kişiler gibi bilgilere yer verilmelidir. 

Yönetim, bütün ölçümlerin SI standartlarına uygun olduğunu teyit etmelidir. Ölçüm sonuçlarının izlenebilirliğine dair kayıtlar, organizasyon tarafından ölçüm yönetim sistemi, müşteri veya yasal kuruluşlar tarafından gerekli görülmesi ihtimaline karşılık saklanmalıdır. 

Metrolojik sistemler, aynı zamanda müşteri memnuniyetini de sağlamış olur. Bu da gözlemlenmelidir. 

Ölçüm yönetim sistemi de denetimlerden geçirilmelidir. Buna dair detaylı bilgi ISO 19011 içerisinde bulunmaktadır. 

Metrolojik sistemler aynı zamanda herhangi bir uygunsuzluğun anında tespit edilmesini sağlamaktadır. Hatalı veya yanlış ölçüm yaptığı şüphelenilen herhangi bir işlem uygun önlemler alınana kadar kullanılmamalıdır.