ISO 12207 Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Belgesi
ISO 12207 Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Standardı ya da Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) standart arama sayfasında belirtilen adıyla TS ISO/IEC/IEEE 12207 Bilgi Teknolojisi – Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Standardı; bilgi teknolojileri ile alakalı bir standarttır. TS ISO/IEC/IEEE 12207 Standardı; yazılım endüstrisi tarafından kaynak olarak gösterilebilecek, iyi tanımlanmış terminolojisiyle, yazılım yaşam döngüsü süreçleri için ortak bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu standart; yazılım, bağımsız yazılım ürünü ve yazılım hizmeti içeren bir sistemin satın alınması ve yazılım ürünlerinin tedarik/sağlama, geliştirme, işletme ve bakımı süresince uygulanacak süreçleri, faaliyetleri ve görevleri kapsamaktadır. Yazılım; sabit yazılım kısmını içerir olarak belirtilmektedir. Hâlihazırda yürürlükte olan bir standarttır.
ISO 12207 Standardı’nın temelini oluşturan standart olarak 1995 yılında yayımlanan, 57 sayfalık ISO/IEC 12207:1995 Bilgi Teknolojisi – Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Standardı gösterilebilir. Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı’nın (International Organization for Standardization – ISO) resmi internet sayfasından hem 1995 yılında yayımlanan standart ile ilgili hem de 2017 yılında yayımlanan standart ile ilgili detaylı bilgi alınabilir. Ancak söz konusu internet sayfasının İngilizce, Fransızca ve Rusça dil seçenekleri vardır. Söz konusu sayfaya bu bağlantı/link kullanılarak erişilebilir. ISO’nun sayfasında bulunan ve 2017 yılında yayımlanan ISO/IEC/IEEE 12207:2017 Sistemler ve Yazılım Mühendisliği – Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Standardı 145 sayfadır.
Ülkemizde de ISO 12207 kapsamında ilk yayımlanan standart; 2001 yılında yayımlanan TS ISO/IEC 12207 Bilgi Teknolojisi – Yazılım Ömür Çevrimi Süreçleri Standardı’dır. 2001 yılında yayınlanan TS ISO/IEC 12207 Standardı 2007 yılında iptal edilmiş ve daha sonra yapılan birkaç standart çalışması sonucunda da günümüzdeki TS ISO/IEC/IEEE 12207 Standardı 2018 yılında ülkemizde yürürlüğe girmiştir. 161 sayfadan oluşmaktadır. Hâlihazırda TSE’nin internet sitesinde bu standardın Türkçeye çevrilmiş hali bulunmamaktadır. TSE Eğitim Dairesi Başkanlığı tarafından yayımlanan; 2020 Eğitim ve Sertifika Programı’na bakılacak olursa, ISO 12207 Standardı hakkında verilen bir eğitim planlamasının bu programda bulunmadığı görülecektir. Ancak söz konusu
eğitim programında, ISO 12207 Standardı ile alakalı olarak;
• TS ISO/IEC 25051 Yazılım Ürünlerinin Kalite Özellikleri ve Değerlendirmesi Standart Eğitimi,
• TS ISO/IEC 15504 – SPICE Eğitimi,
eğitimlerinin planlandığı görülecektir.
ISO 12207 Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Belgesi
ISO 12207 Standardı, tüm yazılım projeleri için geçerli olarak kabul edilebilen ve uluslararası alanda kabul görmüş bir standarttır. Yazılım projesi başlangıcından, yazılım ürününün uygulamadan kaldırılmasına kadar geçerli olacak yazılım yaşam döngüleri için bir süreç önermektedir. Sağlayıcı/tedarikçi, geliştirici, yönetici, teknisyen ve müşteri rollerinin tamamı için yazılım geliştirme sürecine ortak bir dille dahil olunan bir yapının oluşturulmasının hedeflendiği söylenebilir. Bu standardın bazı süreçleri ISO/IEC 15504 SPICE Standardı süreçleri ile aynıdır.
TS ISO/IEC 12207 Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Standardı ya da daha kısa olarak ISO 12207 Standardı kapsamında kuruluş/firma aşağıdaki süreçleri uyguluyor olmalıdır;
• Paydaş gereksinim toplama süreci,
• Yazılım gereksinim analizi,
• Yazılım mimari tasarım süreci,
• Yazılım detaylı tasarım süreci,
• Yazılım inşa süreci,
• Yazılım entegrasyon süreci,
• Yazılım yeterlilik test süreci,
• Proje planlama süreci,
• Proje tetkiki ve kontrol süreci,
• Karar alma yönetim süreci,
• Risk yönetim süreci,
• Kalite güvence süreci,
• Konfigürasyon yönetim süreci,
• Yazılım problem çözüm süreci.
TS ISO/IEC/IEEE 12207 Bilgi Teknolojisi – Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Standardı Belgesi ya da daha kısa olarak belirtildiği şekilde; ISO 12207 Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Belgesi almak isteyen kuruluş, yetkili belgelendirme firmaları/kuruluşları ile görüşmelidir. Belgelendirme işleminden önce danışmanlık hizmeti alınarak, belgelendirme faaliyetlerine hazırlık yapılabilir ve yardım alınabilir. Ayrıca danışmanlık hizmeti sayesinde belgelendirme işlemi için gerekli olan belgelerin hazırlanması ve uygulamaların yapılması hızlı, kolay ve uzmanca yapılabilir.
Alınan danışmanlık hizmeti sonrasında, ISO 12207 Standardı Belgesi/Sertifikası almak isteyen firma belgelendirme kuruluşuna başvurmalı ve yapılacak olan denetimlere (eğer yapılacaksa) girmelidir. Tabi ki danışmanlık hizmeti sırasında bu denetimlere hazırlanmış olmalı ya da belgelendirme başvurusu öncesinde ve danışmanlık hizmeti sonrasında hazırlık işlemlerini yapmalıdır.
ISO 15504 Yazılım Süreç Değerlendirme Yönetim Sistemi Nedir?
Yazılımla ilgili olan bir başka standart ise ISO 15504 Standardı’dır. Bu standart; SPICE (Software Process Improvement and Capability Determination) yani Türkçe olarak; Yazılım Süreç Değerlendirme ve Yetenek Belirlenmesi olarak da anılmaktadır. Bu standardın amacı; birbirinden farklı yazılım süreç değerlendirme modelleri ve yöntemleri için ortak bir ilke (prensip) kurmak olarak belirtilebilir. Bu ortak ilke/prensip sayesinde değerlendirme sonuçları için ortak bir rapor elde edilebilir. Oluşturulan referans model ile kaliteli bir yazılım mühendisliği için gerekli temel hedefler en üst seviyede tanımlanabilir. Bunun sonucunda da; bu standart, yazılım elde etme, işletme, geliştirme ve destek olma hususunda yeterlilik arayan her yazılım kuruluşuna uygulanabilir.
SPICE modeli, bilgi teknolojilerinde süreç değerlendirme biçimi/modeli olarak açıklanabilir. ISO 15504 Yazılım Süreç Değerlendirme Yönetim Sistemi ya da kısaca ISO 15504 Yazılım Süreç Değerlendirme Sistemi’nin birden fazla boyutu bulunmaktadır. Bu boyutlardan bir tanesi Süreç Boyutu, diğeri ise Süreç Yeterlilik Boyutu’dur. İçe dönük süreç iyileştirme çalışmalarını Süreç Boyutu, dışa dönük yetenek belirleme çalışmalarını ise Süreç Yeterlilik Boyutu tanımlamaktadır.