Raylı Sistemlerin Karşılıklı Çalışabilirliği CE Belgesi

Yüksek hızlı tren hatlarının yapım çalışmalarının tamamlanmasından sonra ve hattın işletmeye alınmasından önce hattın teknik yeterlilik ve uyumluluğuyla ilgili bir sertifikasyon ve emniyet değerlendirme süreci gerçekleştirilmektedir. Akredite ve bağımsız bir denetleme kuruluşu aracılığı ile gerçekleştirilen bu süreç, altyapı, üstyapı, sinyalizasyon, elektrifikasyon ve tünel sistemlerinin, Avrupa Birliği Ülkelerindeki demiryolu sistemleri ile uyumluluğu denetlenmektedir

Avrupa Birliği ortak koşul ve standartlarla kendi demiryolu ağını (demiryolu sisteminin güvenli ve düzgün çalışmasını sağlamak için gereken hatlar, istasyonlar, terminaller ve sabit donanım) birbiri ile entegre etmeyi hedeflemektedir. Bunun, hem emniyet hem de verimlilik açısından oldukça yararlı olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle asıl hedef, karşılıklı çalışabilir bir Avrupa Birliği demiryolu sistemi oluşturmaktır. Karşılıklı çalışabilirlik “Uluslararası trafikte araçların kesintisiz ve emniyetli hareketin sağlanabilmesi için bir demiryolu sisteminin sahip olması gereken performansı” anlamına gelir. Dolayısıyla bir demiryolu hattının değerlendirme süreci, karşılıklı çalışabilirlik şartlarının yerine getirilip getirilmediğiyle doğrudan ilgilidir.

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifi Avrupa Birliği demiryolu sistemi içinde, demiryolu güvenliği ile ilgili 2004/49/EC sayılı Direktif ile uyumlu bir şekilde, karşılıklı çalışabilirlik sağlamak için karşılanması gereken şartları ortaya koyar. Söz konusu bu şartlar, demiryolu sisteminin tasarım, inşaat, hizmete sunma, yükseltme, yenileme, işletme ve sistem parçalarının bakımının yanı sıra işletme ve bakıma katkıda bulunan personelin profesyonel yeterlilikleri ile bu personel için geçerli sağlık ve güvenlik koşullarını belirtir.

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin Kapsamı

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifi aşağıda ifade edilen demir yolu sistemleri dahilinde uygulanır:

–        Araçlar ve altyapı

–        Enerji

–        Sinyalizasyon sistemi, yük ve yolcular için telematik uygulamalar (telekomünikasyon ile bilgi ve iletişim teknolojisinin bütünleşik kullanımı) (örneğin bilet sistemleri)

–        Hareket özgürlüğü düşük kişiler için erişilebilirlik

–        Gürültü sorunu

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin kullanılmasının uygun olmadığı ve direktifin kapsamına girmeyen sistemler ise aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

–        Metrolar

–        Tramvaylar ve hafif raylı araçlar ile bu araçlar tarafından münhasıran kullanılan altyapı

–        Avrupa Birliği demiryolu sistemlerinin bir parçası olmayan ve sadece yerel, şehir içi veya banliyö yolcu servislerini işletmek üzere tasarlanan ağlar ve yalnızca bu ağlarda faaliyet gösteren şirketler.

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin Amacı

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifi genel olarak şu konularda şartları tanımlamayı amaçlamaktadır:

–        Tasarım, kurulum, işletmeye alma, modernizasyon, işletme ve sistem parçalarının bakımı

–        İşletme ve bakım çalışmalarına katılan personelin profesyonel nitelikleri ile sağlık ve güvenlik şartları

Gerçekleştirilecek olan herhangi bir demiryolu projesi ve Avrupa demiryolu ağı arasındaki karşılıklı çalışabilirlik sağlamak için gereken uygunluk değerlendirme prosedürü 2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin temel gereksinimlerin yerine getirilmesi ile mümkün olur. Bahsi geçen tüm bu temel gereksinimleri yerine getirebilmek için ise karşılıklı çalışabilirlik için uygulanan teknik şartlar kısmındaki tüm şartlara uyulması zorunludur.

Avrupa Birliği Demiryolu Kurumu katkıları ile yazılan ve hazırlanan bu şartlar Avrupa standartlarını da dikkate alarak yine bu kurum tarafından güncel tutulmaktadır. Kurumun kendi internet sitesinden Demiryolu Sistemlerinin Sertifikasyonu ve Karşılıklı Çalışabilirlik direktifi şartlarına ulaşmak mümkündür. Aynı zamanda bu siteden güncellenen şartlarla ilgili de bilgi alınabilir.

Bunun yanı sıra ülkemizdeki demiryolu sektörüyle ilgili olarak Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan direktifler de 2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifine paralel olarak düzenlenmiştir. Konunun daha iyi anlaşılması için değerlendirme sürecinde takip edilen aşamaları “Hazırlık”, “Direktife Göre Kontroller”, “Değerlendirme” ve “İlgili Uygunluk Sertifikasının Verilmesi” olarak ifade edebiliriz.

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin teknik şartlarının asıl amacı halkın emniyetinin sağlanması, kullanılacak sistemlerin güvenilir ve uygun olması, toplum sağlığına bir risk teşkil edilmemesi, çevrenin korunması, teknik olarak uyumlu bir sistem olması ve erişebilirlik kavramlarına uygun bir ortamın oluşturulmasıdır.

Bu bağlamda 2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin kapsamı dahilindeki sistemlerde altyapı, enerji, kontrol kumanda ve sinyalizasyon, çeken ve çekilen araçlar, bakım, işletme ve trafik yönetimi ile teknik uyumluluk konularında denetimler yapılmaktadır. Bu 2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifine uygunluğun sağlanması halinde gerekli uygunluk sertifikalarını almak mümkündür.

2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin kapsamı dahilindeki şartların yerine getirilmesi ve uyumluluk belgesinin alınması ile Avrupa Birliği üye ülkeleri ve 2016/797 Raylı Sistemlerin Karşı Çalışabilirliği Direktifinin kapsamındaki ülkelerdeki raylı sistemleri karşılıklı çalışmaya uygun olması hedeflenmektedir. Bu sistemlerin entegre olarak çalışması hem güvenlik ve sağlık hem de teknik koşullar açısından büyük bir önem taşımaktadır diyebiliriz.

2008/57 / EC Topluluk İçindeki Raylı Sistemin Birlikte Çalışabilirliği

Pek çok alanda gerçekleştirilen yönetmelikler, sektörel bazda belli standartlar yaratıyor. Bu düzenlemeler özellikle toplumsal anlamda güvenliğin sağlanması adına son derece önemlidir. Kamusal alanda aktif bir şekilde kullanılan raylı sistemlerin denetlemesi de bu bağlamda hassas bir şekilde yürütülür. Olası bir hata, oldukça ağır sonuçlar doğurabildiği için 2008/57 / EC Topluluk İçindeki Raylı Sistemin Birlikte Çalışabilirliği ve benzer mevzuatların içeriği dikkatlice hazırlanır.

Bilindiği üzere demiryolu ya da yüksek hızlı tren hatlarının oluşum süreçlerinin neticelenmesinden sonra işletmeye açılabilmesi için belli denetimlerin gerçekleşmesi gerekir. Bu tip denetimler kesinlikle bağımsız kuruluşlar tarafından organize edilir.

Denetimler yeterlilik ve uyum dışında teknik donanım gibi konuları ele alır. Ayrıca demiryolu gibi komplike ve karmaşık bir sisteme ait altyapı, üstyapı ve sinyalizasyon durumu ele alınır. Bu sistemlerin onay alması için pek çok kritere uyumun sağlanması gerekir. Sistemler AB ülkelerinin benzer sistemleri ile uyum içinde olmak durumundadır. Denetleme süreçlerinde Avrupa Topluluğu kapsamındaki ülkelerin demiryolu bağlantılarıyla olan uyumluluk da analiz edilir.

2008/57 / EC Topluluk İçindeki Raylı Sistemin Birlikte Çalışabilirliği kapsamındaki bu tip denetlemeler aynı zamanda toplumsal anlamda da büyük bir sorumluluk duygusu verir. Demiryolu alanında yakın zaman önce Türkiye ve tüm dünyada yaşanan kazalar, genellikle denetim eksikliği ya da teknik aksaklıklardır.

2008/57 / EC Topluluk İçindeki Raylı Sistemin Birlikte Çalışabilirliği AB demiryolu ağını belli bir standart içinde ele almaya çalışır. Mevzuatla beraber bu konuda bariz bir entegrasyonun sağlandığı görülmektedir. Demiryollarının düzgün ve güvenli bir şekilde çalışmasında bu yönetmeliğin ciddi bir payı vardır. Mevzuat pek çok kaynakta “Avrupa Birliği Karşılıklı İşletilebilirlik Direktifi” adıyla anılır. 2008/57 / EC Topluluk İçindeki Raylı Sistemin Birlikte Çalışabilirliği sonrasında demiryolu açısından daha verimli bir tablonun ortaya çıktığı görülmektedir. Zaten bu verimlilik oluşturulan bu standardın ana motivasyon ve amaçlarından birisidir. Bu açıdan yönetmelik içinde belli dönemlerde güncellemeler gerçekleştirilmektedir.  Karşılıklı işletme özelinde bir diğer hedef demiryolu trafiğini sürekli kılmaktır. Bunun da yüksek performans ve güvenlik ile mümkün olabileceği kabul edilmiştir.

Karşılıklı İşletilebilirlik Direktifinin Kapsamı

2008/57 / EC Topluluk İçindeki Raylı Sistemin Birlikte Çalışabilirliği kapsamı şu şekilde açıklanabilir:

·       Araçlar ile altyapı sistemleri

·       Gürültü konusunda yaşanabilecek problemler

·       Bilgi ve iletişim sisteminin aktif şekilde kullanımı

·       Hareket sınırı olan şahıslar açısından erişilebilirlik

·       Metro hatları

·       Şehir içi tramvaylar

·       Hafif raylı araçlar

Direktif yakından incelendiği zaman tasarım dışında işletme hakkı ve sisteme ait parçaların bakımı gibi temel koşullar konmuştur. Ayrıca gerek bakım gerekse de işletme tarafında çalışacak olan tüm personellerin hem nitelikleri hem de temel güvenlik koşulları incelenir. Bu konuda belirlenen standartların yerine getirilmesi beklenir. Türkiye’de Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, bu mevzuata entegre olmuştur.

Karşılıklı İşletilebilirlik Şartları

2008/57 / EC Topluluk İçindeki Raylı Sistemin Birlikte Çalışabilirliği Direktifi gerek modernizasyon gerekse de personel güvenliği ya da işletme bakımı konusunda son derece katı kuralları koymuştur. Direktif özelinde detaylı bir şekilde yayınlanan şartları şu şekilde sıralayabiliriz:

·       Tasarım ya da bakım süreçlerinde ihtiyaç duyulan her türlü materyal,

·       Materyallerin kimler tarafından seçildiği bilgisine ulaşmak,

·       Olumsuz senaryolar karşılığında nelerin yapılması gerektiğini bilmek,

·       Malzemelerin bulunması gereken yerlerde olması,

·       Fren sistemlerine ilişkin verilecek olan garantinin kapsamı ve içeriği,

·       Geçici çözümlerin saptanması,

·       Altyapının ve tesisat sistemlerinin sahip olması gereken niteliği, uyumu,

·       Sistemin raylara olan uyumu,

·       Hız konusunda uyulması gereken sınırlar,

·       Parçaların niteliği,

·       Kontrolü yapılan alanların dökümü,

Demiryolları direktifi hem kendi içerisinde hem de ilişki içinde olduğu diğer tüm direktiflerle belli bir entegrasyon içinde olmak durumundadır. Direktif kendi içerisinde bazı kodlara ayrılmıştır.

İşletilebilirlik Direktifi Gereksinimleri

Karşılıklı işletilebilirlikte kimi temel gereksinimler saptanmış ve bunlar resmi anlamda yayınlanmıştır. Bu gereksinimler:

·       Sağlık,

·       Teknik uyum,

·       Erişilebilirlik,

·       Güvenlik,

·       Çevre koruması,

·       Trafik yönetimi,

·       Stilizasyon,

·       Çekilen ya da çeken araçlar,

·       Bakım, şeklinde sıralanabilir.