SA8000
SA 8000 Belgesi
SA 8000, 1989’da Ekonomik Öncelikler Konseyi’nin bir iştiraki olan Uluslararası Sosyal Sorumluluk (Social Accountability International – SAI) tarafından oluşturulmuş bir işyeri standardıdır. Bu standart, küresel olarak en çok kabul gören uluslararası işyeri standartlarından ya da standardizasyon faaliyetlerinden biri olarak ifade edilebilir. SA 8000 Standardı, dünya çapında her büyüklükteki şirkete uygulanabilir. SA 8000 belgelendirmesi; çocuk işçilik, iş sağlığı ve güvenliği, örgütlenme özgürlüğü ve toplu pazarlık, ayrımcılık, disiplin uygulamaları, çalışma saatleri, ücretler ve yönetim sistemleri gibi çeşitli konuları ele almaktadır.
SA 8000 Standardı kapsamındaki standartlar; dünya çapında işyeri standartlarını belirlemenin yanı sıra, Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization – ILO), İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi dâhil olmak üzere birçok uluslararası sözleşme ve anlaşma ile ilgilidirler. SA 8000 belgelendirmesi yapan kuruluş; çalışanları, ortakları ve tedarikçilerinin çalışma koşullarının yanı sıra, faaliyetlerinin sosyal etkilerini de göz önünde bulundurmalı ve standartlara aykırı bir durum varsa bunu düzeltmelidir. Yukarıda da belirtildiği gibi bu standartlar dünya çapında her büyüklükteki şirkete uygulanabilir.
SA 8000 Belgelendirmesi/Sertifikasyonu
SA 8000 Belgelendirmesi yetkili firmalar tarafından yapılmaktadır. Belgelendirme yaptırmak isteyen kuruluşlar gerekli hazırlıkları yaparak bu firmalara başvurmalıdırlar. Eğer belgelendirme denetimleri başarılı geçerse yetkili firmalar tarafından başvuru yapan kuruluşa SA 8000 Belgesi verilir. Bir kuruluşun SA 8000 belgesi alması, o kuruluşun faaliyetlerinde sosyal sorumluluğu geliştirmesine ve iyileştirmesine yardımcı olacaktır. Küresel olarak en çok kabul gören işyeri standartlarından birini uygulamak; kuruluşların, çalışanların ve o bölgedeki halkın sosyal sorumluluk konusundaki farkındalık düzeyinin yükselmesine katkı sağlayacaktır. Bir toplum içinde yaşayan insan çevresine dikkatlice baktığında sosyal hakların ne demek olduğunu, toplumsal refah ve mutluluğun sosyal hakların sağlanması ile ne kadar yükseldiğini ve buna katkısı olan sosyal sorumluluk faaliyetlerinin ne kadar önemli olduğunu görecektir.
SA 8000 Belgesi Almanın Faydaları
Bir kuruluşun SA 8000 Belgesi’ni almasının faydaları;
• Sosyal sorumluluk konusunda o kuruluşun ne kadar duyarlı olduğunun görülmesi,
• Kuruluş bünyesindeki çalışanlara ahlaki (etik) ve küresel standartlara uygun olarak davranıldığının belgelenmesi,
• Tedarik zincirinin yönetiminin ve performansının iyileşmesi,
• Küresel standartlara uygunluk sağlanması,
• İhmal, iş kazası, itibar kaybı ve olası dava risklerinin azalması,
• Kurumsal vizyonun (hedef, ülkü) desteklenmesi,
• Çalışanların, müşterilerin ve paydaşların bağlılığının gelişmesi ve pekişmesi,
• Uluslararası ihaleler için teklif verirken sosyal sorumluluğun gözetilebilmesi,
• Kuruluşun itibarının ve çalışanların motivasyonunun artması,
maddeleri ile açıklanabilir.
SA 8000 Belgelendirmesi ile İlgili Danışmanlık Hizmeti
SA 8000 Belgelendirmesi süreci başlamadan önce firmaların bir danışmanlık firmasından danışmanlık hizmeti almaları onların, yapılacak olan denetimlerden başarıyla geçme ihtimalini arttıracaktır. Günümüzde firmaları ilgilendiren birçok standart, yönetmelik, kanun vb. mevzuat vardır. Firma yetkililerinin ya da yöneticilerinin bütün bu mevzuata hâkim olması ve bunları takip etmesi biraz zor olabilir. Ayrıca bu durum ayrı bir iş yükü ve emek gerektirir. Bu yüzden alanında uzman bir şekilde hizmet veren bir danışmanlık firmasına başvurup belgelendirme işlemleri ile ilgili bilgi almak hem zaman hem de maliyet açısından kârlı bir seçim olabilir.
Ayrıca bir danışmanlık firmasından hizmet almak, belgelendirme işlemleri ile ilgili yapılacak olan denetimlerden başarıyla geçme ihtimalini de arttıracaktır. Eğer belge almak için başvuru yapacak olan firma bu konu hakkında uzman bir danışmanlık firması bulamazsa, belgelendirme kuruluşlarından da gerekli bilgi ve yardımı alabilir.
SA 8000 Belgesi’ne Benzer Diğer Uygulamalar
SA 8000 Belgesi’ne benzer olarak yürütülen diğer bir çalışma da Ahlaki Ticaret Hizmeti ya da diğer bir deyişle Etik Ticaret Hizmeti’dir. Bu kapsamda yürütülen faaliyetler için yapılan denetimler aynı zamanda Sosyal Uygunluk Denetimi (SUD) ya da Sosyal Sorumluluk Denetimi olarak da anılmaktadır. Sosyal uygunluk, Sosyal Sorumluluk ve ahlaki ticaret kapsamındaki faaliyetler ile alakalı olarak; SEDEX, WRAP, Fairtrade, ETI Etik Ticaret ve BSCI gibi kuruluşlar veya sertifikasyon/standardizasyon programları da bulunmaktadır. Bu kuruluşların bir kısmı küresel tedarik zincirlerinde çalışma koşullarını iyileştirmek için çalışan, dünyanın önde gelen ahlaki (etik) ticaret hizmeti sağlayıcılarındandır. Ayrıca bu organizasyonlar arasında kâr amacı gütmeyen organizasyonlar da vardır. Bununla birlikte bu kapsamda yapılan çalışmalarda yaygın olarak sözü geçen başka bir kuruluş da Uluslararası Çalışma Örgütü’dür (International Labour Organization – ILO).
Uluslararası Çalışma Örgütü’nce 20. yüzyılın başlarından itibaren geliştirilen ve günümüzde de varlığını sürdüren bir çalışma ise ILS’dir. Yani; dilimize Uluslararası Çalışma Standartları olarak çevrilen International Labour Standarts tanımının baş harflerinden oluşan bir standardizasyon faaliyetidir. Bu standardizasyon sistemi; özgürlük, eşitlik, güvenlik ve saygınlık (haysiyet) koşullarında kadın ve erkeklerin insana yakışır ve üretken bir iş edinme fırsatlarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.